ดูแลตัวเองหลังคลอดอย่างไร?

ดูแลตัวเองหลังคลอดอย่างไร?

ดูแลตัวเองหลังคลอดโดยวิธีธรรมชาติ(คลอดเอง)

การเคลื่อนไหวของร่างกาย

หลังจากคลอดบุตรแล้วคุณแม่ควรใส่ใจในเรื่องการเคลื่อนไหวของร่างกายให้มาก ควรลุกและเดินบ้าง ไม่ควรนอนอยู่กับที่ เพราะจะช่วยทำให้แผลฝีเย็บสมานกันได้เร็วขึ้น ควรระวังอาการหน้ามืดและไม่ควรยกของหนัก การนั่งควรนั่งท่าพับเพียบ เพราะท่านี้จะทำให้ไม่เจ็บแผลมาก หรืออาจใช้เบาะนุ่มๆรองนั่ง ส่วนการยืนและเดินไม่ควรเดินหนีบเพราะจะทำให้แผลเสียดสีกัน ควรเดินแยกขาห่างกันเล็กน้อย การนั่งและยืนให้ระมัดระวังไม่ควรเร็วเกินไป

การดูแลแผลฝีเย็บ

ควรล้างแผลด้วยน้ำอุ่น ไม่จำเป็นต้องใช้ยาล้างแผล เมื่อล้างเสร็จแล้วให้ใช้ผ้าหรือสำลีเช็ดให้แห้ง ไม่ควรใช้หัวฉีดหรือฝักบัวโดยตรงเพราะจะทำให้แผลเปิด โดยปกติแผลฝีเย็บจะติดกันภายใน 5-6 วัน

หลังปัสสาวะแค่ใช้น้ำสะอาดหรือน้ำอุ่นล้างก็เพียงพอ ซึ่งจะช่วยลดอาการแสบป้องกันอาการอักเสบของแผล หลังจากอุจจาระ ถ้าจะใช้ทิชชู่ให้เช็ดไปทางด้านหลัง ไม่ควรเช็ดมาทางด้านหน้าเพราะจะทำให้เกิดการติดเชื้อที่บริเวณแผลได้  หลังคลอดจะมีน้ำคาวปลาไหลซึมออกมาตลอด ต้องใช้ผ้าอนามัยตลอดและเปลี่ยนบ่อยๆ เพื่อไม่ให้เกิดการอับชื้นและอักเสบ ถ้าแผลเกิดการบวมมากการแช่น้ำอุ่นเช้า เย็น หรืออบแผลด้วยไฟฟ้า ครั้งละ 15 นาที ก็จะช่วยให้เลือดมาเลี้ยงบริเวณปากช่องคลอดมากขึ้น ทำให้อาการบวมหายเร็วขึ้น

การให้นมบุตร

การให้นมบุตร ควรให้ทารกดูดนมทันทีหลังคลอดควรดูดบ่อยๆทุกๆ 2 ชั่วโมง เพื่อกระตุ้นให้น้ำนมไหล ไม่ควรเลี้ยงบุตรด้วยนมแม่และนมขวดสลับกัน ให้ลูกดูดนมจนถึงลานหัวนมเพื่อกระตุ้นให้เกิดการหลั่งของน้ำนม และมีน้ำนมเหลือให้บีบใส่ขวดแช่ตู้เย็นไว้เพื่อไม่ให้เกิดหัวนมแตก การให้ลูกดูดนมให้ถึงลานหัวนมเพื่อให้ลูกไม่ดูดอากาศเข้าไปทำให้ลูกท้องไม่อืด การให้ลูกดื่มนมแม่ทำให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็วขึ้น การที่ให้ลูกดูดนมให้ถึงลานหัวนม จะทำให้คุณแม่ไม่เจ็บหัวนม และทำให้ลูกท้องไม่อืด ในสัปดาห์แรกๆอาจทำให้เกิดการคัดเต้านม คุณแม่ไม่ควรใส่เสื้อชั้นในรัดเต้านมเกินไป อาจใช้น้ำอุ่นหรือขณะที่ลูกกำลังดูดนมให้คลึงบริเวณนมที่เป็นก้อนเพื่อช่วยกระตุ้นให้น้ำนมไหลมากขึ้น หากลองแล้วไม่ได้ผล น้ำนมไม่ยอมไหล ควรรีบปรึกษาแพทย์ ควรดูแลความสะอาดของหัวนมทั้งก่อนและหลังที่ลูกดูดนม แม่ควรล้างมือให้สะอาดก่อนจับหัวนม และไม่ควรใช้สบู่ฟอกบริเวณเต้านม

การอยู่ไฟ

การอยู่ไฟมีทั้งแบบโบราณและแบบสมัยใหม่ เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดและบำบัดโรคหลังคลอด แต่ไม่ควรนำเด็กมาอยู่ไฟด้วย และคุณแม่หลังการอยู่ไฟควรดื่มน้ำมากๆด้วย

ประจำเดือนหลังคลอด

สำหรับคุณแม่ที่ให้ลูกดื่มนมแม่ ประจำเดือนอาจจะไม่มาในช่วง 6 เดือนแรก ส่วนคุณแม่ที่ไม่ได้ให้ลูกดื่มนมแม่ ประจำเดือนจะมาปกติภายใน 4 – 8 สัปดาห์

การมีเพศสัมพันธ์หลังคลอด

หลังจากคลอดบุตรแล้วปากมดลูกจะกลับคืนสู่สภาพปกติภายในระยะ 1 สัปดาห์ ส่วนช่องคลอดถ้าจะทำให้เข้าอู่ไวขึ้นควรฝึกขมิบช่องคลอด ซึ่งสามารถทำได้หลังจากคลอดมาแล้ว  24 ชั่วโมงไปแล้ว ส่วนการมีเพศสัมพันธ์นั้น แพทย์จะสั่งให้งดการมีเพศสัมพันธ์จนกระทั่งมาตรวจสุขภาพในช่วง 4-6 สัปดาห์ หลังคลอด เพราะการมีเพศสัมพันธ์ในช่วงหลังการคลอดเสี่ยงต่อการติดเชื้อ และจะทำให้แผลฝีเย็บหายช้า

ดูแลตัวเองหลังคลอดโดยวิธีธรรมชาติ(ผ่าคลอด)

กรณีการคลอดโดยวิธีการผ่าคลอด คุณแม่ต้องเผชิญกับปัญหาในเรื่องการเจ็บปวดของแผลผ่าตัด แต่อย่างไรแล้วก็ต้องขยับร่างกาย พยายามเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อป้องกันการเกิดพังผืดระหว่างอวัยวะในช่องท้องกับเยื่อบุช่องบริเวณผ่าตัดซึ่งเป็นสาเหตุของการปวดท้องเรื้อรังที่รักษาไม่หายขาดได้ ภายใน 1 สัปดาห์ห้ามให้แผลผ่าตัดโดนน้ำ งดอาบน้ำ ควรใช้วิธีการเช็ดตัว เพื่อทำความสะอาดร่างกายแทนการอาบน้ำ หลังจากผ่าน 1 สัปดาห์ก็อาบน้ำได้ตามปกติ หลังอาบน้ำเสร็จก็ใช้ผ้าเช็ดให้แห้งพอ ไม่จำเป็นต้องใช้แอลกอฮอล์เช็ดบริเวณแผลแต่อย่างใด ควรผักผ่อนหลับนอนในบริเวณที่มีอากาศถ่ายเท เพื่อไม่ให้เกิดเหงื่อไหลออกมา ซึ่งจะทำให้แผลอักเสบได้ คุณแม่ไม่ควรยกของหนัก หรือทำกิจกรรมใดๆที่ทำให้เกร็งกล้ามเนื้อท้อง ถ้าหากแผลเกิดการอักเสบ บวม ปวดมาก มีหนอง มีกลิ่นเหม็น ควรรีบปรึกษาแพทย์โดยเร็ว